5. PROJE YÖNLENDİRME KURULU TOPLANTISI GERÇEKLEŞTİRİLDİ

Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı IPA-2 dönemi kapsamında, Avrupa Birliği ve Türkiye tarafından finanse edilen “6 Havzada Nehir Havzası Yönetim Planlarının Hazırlanması için Teknik Yardım Projesi” 5. Proje Yönlendirme Kurulu Toplantısı 12 Eylül 2023 tarihinde, Ankara Wyndham Otel’de gerçekleştirilmiştir. 

Konsorsiyum adına açılış konuşması Yerel Proje Direktörü sayın Emine GYULESTAN tarafından gerçekleştirilmiştir. Sayın GYULESTAN 6NHYP Projesinin, 6 NHYP, 6 SSTP ve Doğu Akdeniz Havzası’nda Çevresel Kalite Standartlarının uygulanmasının Çevre ve Sağlık üzerindeki etkileri de dahil olmak üzere, 13 projenin bir araya geldiği tam teşekküllü bir program olarak değerlendirilebileceğini ifade ederek sözlerine başlamıştır. 6NHYP projesi Türkiye’de Nehir Havzası Yönetim Planlarının Sektörel Su Tahsis Planları ile birlikte hazırlandığı ilk proje olma özelliği taşımakta olup, iki tür planın çalışma boyutu farklı olduğundan, projede koordinasyonun kritik bir husus olduğunu aktarmıştır. Ayrıca, 6NHYP Projesinin Türkiye yüzölçümünün yaklaşık %25’ini ve 81 ilin 42’sini ilgilendirdiğini ifade etmiştir. Sayın GYULESTAN, 6NHYP Projesinin 907 teknik rapor, Başlangıç Raporu, Ara Rapor, Proje Yönlendirme Kurulları için Bilgilendirme Raporları, 160’tan fazla toplantı tutanağı, 91 Haftalık Faaliyet Raporu, çok sayıda haber metni ve sosyal medya paylaşımı ile raporlama açısından önemli miktarda çıktı üretmekte olduğunun altını çizmiştir. 6NHYP Projesi, hem merkezi hem de havza seviyesinde üç binden fazla kurum ve kuruluştan, çok çeşitli özelliklerde verilerin toplanması, derlenmesi ve analizine ihtiyaç duymakta olduğunu belirtmiştir. 6NHYP Projesi kapsamında elde edilen emsali görülmemiş kalitede ve miktardaki veri sayesinde, tüm paydaşlara gururla sunulabilecek çıktılar üretilmeye başlanmıştır. Etkinlik 8 çerçevesinde, özellikle yurtdışı laboratuvarların ve NORMAN Veri tabanının katkılarıyla Çevre Referans Laboratuvarına önemli bilgiler temin edilmiş ve Nihai Faydalanıcı ile birlikte kapasite geliştirme çalışmalarına katkıda bulunulmuştur. 6NHYP Projesinin, 4 Kilit Uzman, 6 Kıdemli Kilit Olmayan Uzman, 2 Kıdemsiz Kilit Olmayan Uzman, geniş bir ofis ve destek ekibi, ve ayrıca 70’ten fazla Kısa Dönem Kilit Olmayan Uzmanın bir arada çalışmasını gerektiren, Türkiye’nin en büyük Teknik Yardım Projelerinden biri olduğunu ifade eden Sayın GYULESTAN katkı ve çabalarından dolayı tüm proje ekibine teşekkürlerini ileterek sözlerini sonlandırmıştır.

Açılış konuşmalarında, AB Delegasyonu Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Sektörü Koordinatörü Sayın Elif TORCU ÖZDEN, çevre ve iklim değişikliği sektöründe Avrupa Birliği’nin Türkiye’ye aktardığı mali yardımların 1.5 milyar Avro’yu aştığını, bu tutarın da %70’inin su sektöründe olduğunu ifade etmiştir. Sayın ÖZDEN, 6NHYP Projesinin Türkiye’nin en büyük teknik yardım projelerinden biri olduğunu vurgulayarak, projede yaşanan zorlukların farkında olduklarını aktarmıştır. Sayın ÖZDEN, Projenin Takım Liderinin ve Çevre Konusundaki Kilit Uzmanının projeden ayrılmasından üzüntü duyduğunu belirterek, yaşanan zorlukların sebeplerini araştırmak için ilgili tarafların bir araya gelmesinin yararlı olacağını ifade etmiştir. Sayın ÖZDEN projenin tüm ülke için faydalı olmasını ve çıktılarının uygulanmasını temenni etmiştir.

Su Yönetimi Genel Müdürü Sayın Afire SEVER, 2011 yılıyla beraber Türkiye’de su kaynaklarının entegre yönetiminin havza bazında sağlanması yönünde büyük adımlar atıldığını belirtmiştir. Daha önce de Avrupa birliği ile nehir havzası yönetim planları yapıldığının altını çizerek, 6 nehir havzasında su tahsis planlarıyla birlikte nehir havzası yönetim planının yürütülmesinin zorluklarından bahsetmiştir. Sayın ÖZDEN’in konuşmalarına katılarak projedeki eksiklerin giderilmesi konusunda bu toplantının çıktılarını ümit ettiğini ifade etmiştir. Sayın SEVER, bakanlık olarak ülkemizdeki 25 nehir havzasının 11 tanesinin nehir havzası yönetim planının tamamlandığını belirterek Avrupa Birliği projesi kapsamında 6 nehir havzası yönetim planı ile 25 nehir havzasının tümünün planlarını tamamlaması yolunda büyük ilerleme kaydedeceklerini belirtmiştir. Türkiye’nin iklim değişikliğine ilişkin güncellenmiş ulusal katkı payının, Sayın Cumhurbaşkanımızın imzalarıyla ülke beyanı olarak gönderildiğini vurgulayarak 2030 yılından önce 25 nehir havzasının havza yönetim planları başta olmak üzere taşkın yönetim planlarının tamamlanmasının hedeflendiğini aktarmıştır. Dolayısıyla 6 nehir havzası yönetim planlarının tamamlanmasıyla Türkiye’nin iklim değişikliğine ilişkin ulusal katkı payı beyanına da katkıda bulunacağının öneminin altını çizmiştir. 6 nehir havzası yönetim planından elde edilen çıktıların, tedbirlerin uygulanması noktasında finansman bulmak için önemini vurgulayarak saha çalışmalarının etkin yapılması, hazırlanan raporların bilimsel veriler ışığında analiz edilmesinin ve gerçeği yansıtmasının çok kıymetli olduğunu ifade etmiştir. Proje takım liderinin değiştiğini ve yeni gelecek takım liderinin ekip üyeleriyle verimli bir şekilde çalışmasının bir süreç gerektirdiğini belirterek projedeki eksik uzmanların tamamlanmasını istediklerini belirtmiştir.

Sayın SEVER, Türkiye’nin su zengini bir ülke olmadığını belirterek, kişi başına düşen tüketilen su miktarının her geçen gün azaldığını ifade etmiştir. Nüfus projeksiyonlarını yaptıklarını ve iklim değişikliği etkilerinden en çok etkilenen ülkeler arasında olduğumuzu ekleyerek karşı karşıya olduğumuz risklerin altını çizmiştir. Bu risklerin afete dönüşmeden önce yönetilmesi gerektiğini belirterek nehir havzası yönetim planlarının tamamlanması ve uygulamaya geçilmesinin önemini vurgulamıştır. Bireylerin ve sektörlerin su kaynaklarının verimli kullanması gerektiği belirterek dünya üzerindeki 8 milyar insanın %1’lik tatlı suya ulaşmak için ne kadar zorlandığını belirterek su kaynaklarını etkin ve yönetim planını gerçekleştirmemiz gerektiğini ifade etmiştir. Yüklenici firmanın yerine getirmesi gereken sorumlulukları hatırlatarak Su Yönetim Genel Müdürlüğü olarak üzerlerine düşen görevleri fazlasıyla yapmaya hazır olduklarını ifade etmiştir. Su Yönetim Genel Müdürlüğü olarak ve hazirundaki tüm kurum ve kuruluşların değerli temsilcilerine katılımları ve destekleri için teşekkür ederek konuşmasını sonlandırmıştır.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan Sözleşme Yöneticisi Sayın Nurnisa ELÇİN de projedeki Kilit Uzman değişikliklerine ilişkin yapılan dört zeyilnameye ilişkin bilgi vermiş ve Sayın ÖZDEN’in de tavsiyesini takiben ilgili tarafların bir araya gelerek kilit uzman değişikliklerini görüşmesinin yararlı olacağını aktarmıştır. Sayın ELÇİN Yüklenici’ye yaşanan zorluklarla ilgili ne tür çözüm önerileri olduğunu sormuştur.

Yerel Proje Direktörü Sayın Emine GYULESTAN, Çevre konusundaki Kilit Uzmanın iki ay daha projeye dışarıdan destek vereceğini, Takım Lideri için zeyilnamenin de geçen hafta Sözleşme Makamına sunulduğunu ifade etmiştir. Sayın GYULESTAN da ilgili tarafların bir araya gelerek uzman değişikliklerini görüşmesinin faydalı olacağını aktarmıştır.

Toplantı, Takım Lideri Vekili ve Kızılırmak Havza Sorumlusu Dr. Emre Köken’in, Projenin 2 Mayıs 2022 – 12 eylül 2023 tarihleri arasındaki ilerleyişi hakkında gerçekleştirdiği sunum ile devam etmiştir.

Etkinlik 4.1.2 kapsamında hazırlanan; İklim Değişikliği ve Kuraklığın Su Miktarı ve Kalitesine Etkilerinin Değerlendirilmesi raporuna ilişkin sunum, Su Tahsisi konusunda Kilit Uzman Sayın Jan Kürstein tarafından aktarılmıştır.

Sn. Kürstein’in sunumunun akabinde, Kızılırmak Havza Sorumlusu Sayın Dr. Emre Köken, önümüzdeki çeyrekte planlanan etkinliklere ilişkin sunumunu aktarmıştır. 

Toplantı katılımcılarla soru-cevap oturumu sonrasında sonlandırılmıştır.

PROJE İLE SUYUN SÜRDÜRÜLEBİLİR, VERİMLİ VE PLANLI BİR ŞEKİLDE PAYLAŞTIRILMASI HEDEFLENİYOR

42 ay sürecek olan 6 Havzada Nehir Havzası Yönetim Planının Hazırlanması için Teknik Yardım projesi, Eylül 2021’de başlamış olup, projenin Mart 2025’te bitirilmesi planlanmaktadır.

Projenin Sözleşme Makamı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, AB Mali Yardımları Daire Başkanlığı olup, nihai faydalanıcısı Tarım ve Orman Bakanlığı, Su Yönetimi Genel Müdürlüğü’dür. Proje bütçesi 6.915.500 Avro’dur.

DAI, NFB Mühendislik ve Müşavirlik, Finlandiya Çevre Enstitüsü SYKE ve ACC Danışmanlık’tan oluşan konsorsiyum projeyi yürütmektedir.

Projede genel olarak, AB SÇD (2000/60/EC) ve ilgili kardeş direktiflerin uygulanması yoluyla 6 havzadaki tüm su kütlelerinde iyi su durumuna ulaşılması ve ilgili sektörlerin ihtiyaç duydukları suyun adil, verimli ve planlı bir şekilde paylaştırılması hedeflenmektedir. 

6 Havzada Nehir Havzası Yönetim Planlarının Hazırlanması Teknik Yardım Projesi’ne Eylül 2021 tarihinde başlanmış olup, projenin Mart 2025 tarihinde bitirilmesi planlanıyor.

Proje genel hedefi ve amacına dayalı olarak ulaşılacak kilit çıktılar şunlardır:

1. 6 adet Nehir Havzası Yönetim Planının (NHYP) hazırlanması yoluyla Çevre ve İklim Değişikliği Faslının kapanış kriterinin yerine getirilmesi konusunda ilerleme kaydedilecektir.
   
2. İklim değişikliğinin etkileri ve kuraklık analizleri dikkate alınarak suyun 6 havzada paylaşılmasından ziyade, su kullanımının faydalarının paylaşılmasına bağlı olarak 6 adet Sektörel Su Tahsis Planının (SSTP) hazırlanması yoluyla her sektör için su talebinin hakkaniyetli bir şekilde karşılanması sağlanacaktır.
   
3. Havzaya özgü SSTP'lerin gerekliliklerinin uygulanabilmesi için mevcut kurumsal yapının güçlendirilmesine yönelik mevzuat hazırlanacaktır.
   
4. Kurumsal kapasite ve halkın farkındalığı artırılacaktır.
   
5. Doğu Akdeniz Havzasında Çevresel Kalite Standartlarının uygulanmasının çevre ve sağlık üzerindeki etkileri belirlenecektir.
   

Proje kapsamında, 6 havza için, Nehir Havzası Yönetim Planları’nın önemli bileşenleri olan Karakterizasyon Raporu, Önemli Su Yönetimi Konuları Raporu, İzleme Raporu, Çevresel Hedefler Raporu ve Tedbirler Programı ile Sektörel Su Tahsis Planları ve Stratejik Çevresel Değerlendirme Raporları da hazırlanacaktır. 

Aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere, proje çalışmaları Türkiye’nin toplam yüz ölçümünün, nüfusunun ve su potansiyelinin önemli bir kısmını kapsayacaktır: